میلگرد بستر یا تقویت‌کننده بستر یکی از مهم‌ترین اجزا در سازه‌های بنایی (مانند دیوارهای آجری و بلوکی) است که با هدف افزایش مقاومت و پایداری این سازه‌ها در برابر تنش‌ها و فشارها به کار می‌رود. میلگرد بستر به‌ویژه در سازه‌هایی که در معرض نیروهای افقی مانند زلزله، باد یا حرکت زمین هستند، نقش حیاتی ایفا می‌کند. در ادامه به تعریف میلگرد بستر، انواع، کاربردها و مزایای آن می‌پردازیم.
جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان فروش سایت آهن تماس بگیرید
میلگرد بستر چیست؟
میلگرد بستر نوعی میلگرد فولادی است که به صورت افقی در لایه‌های ملات دیوارهای آجری یا بلوکی قرار می‌گیرد تا استحکام و مقاومت سازه در برابر نیروهای خارجی افزایش یابد. این میلگردها به دو صورت مشبک (شبکه‌ای) و دو سیم موازی طراحی شده‌اند که به صورت منظم در دیوار قرار می‌گیرند و باعث تقویت سازه می‌شوند.
بیشتر بدانیم: جدول قیمت میلگرد
مزایای استفاده از میلگرد بستر
1.افزایش مقاومت در برابر زلزله و باد
میلگرد بستر باعث افزایش مقاومت دیوار در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد می‌شود. این مقاومت به توزیع بهتر نیروها در طول دیوار کمک می‌کند و آسیب‌های ناشی از حوادث طبیعی را کاهش می‌دهد.
2.جلوگیری از ترک‌خوردگی دیوار
این میلگردها از ایجاد ترک‌های عمودی و افقی که ممکن است به دلیل انقباض و انبساط ملات یا نیروهای مکانیکی ایجاد شوند، جلوگیری می‌کنند.
3.افزایش دوام و عمر مفید سازه
استفاده از میلگرد بستر به افزایش طول عمر دیوارهای آجری یا بلوکی کمک کرده و باعث پایداری سازه در طول زمان می‌شود.
4. پیشگیری از جدا شدن آجرها و بلوک‌ها
میلگرد بستر به تقویت پیوند میان آجرها و بلوک‌ها کمک می‌کند و از جدا شدن آن‌ها بر اثر فشارها یا حرکات زمین جلوگیری می‌کند.
انواع میلگرد بستر
1. میلگرد بستر مشبک (Ladder Type)
این نوع میلگرد به شکل نردبانی طراحی شده و از دو میله فولادی موازی تشکیل می‌شود که توسط میله‌های عرضی به هم متصل می‌شوند. این نوع میلگرد برای سازه‌های بنایی متداول استفاده می‌شود.
2. میلگرد بستر خرپایی (Truss Type)
میلگرد خرپایی به شکل مثلثی یا زاویه‌دار است و برای دیوارهایی که در معرض نیروهای کششی و فشاری هستند، مناسب است. این نوع میلگرد قدرت بیشتری برای تحمل تنش‌ها دارد.
نحوه اجرای میلگرد بستر
1. نصب در لایه‌های افقی دیوار
میلگرد بستر به صورت افقی در میان لایه‌های ملات دیوار قرار می‌گیرد. فاصله معمول بین میلگردها در دیوارهای آجری یا بلوکی معمولاً 40 تا 60 سانتی‌متر است.
2. اتصال به ستون‌ها
برای افزایش کارایی، میلگرد بستر به ستون‌های مجاور (بتنی یا فلزی) متصل می‌شود. این اتصال باعث می‌شود نیروهای وارده بهتر توزیع شده و مقاومت کلی دیوار افزایش یابد.
3. استفاده از اتصالات
برای اتصال میلگرد به سایر اجزای سازه از قطعات اتصالی مانند گیره‌ها و پیچ‌ها استفاده می‌شود تا پیوند میان میلگرد و سازه محکم‌تر شود.
کاربردهای میلگرد بستر
1. دیوارهای باربر و غیر باربر
میلگرد بستر در دیوارهای باربر برای تحمل بارهای عمودی و افقی و در دیوارهای غیر باربر برای جلوگیری از ترک‌خوردگی و جدا شدن اجزا استفاده می‌شود.
2. سازه‌های مقاوم در برابر زلزله
در مناطق زلزله‌خیز، استفاده از میلگرد بستر برای افزایش مقاومت دیوارها در برابر نیروهای افقی ضروری است.
3. ساختمان‌های بلند
در ساختمان‌های بلند با دیوارهای آجری یا بلوکی، میلگرد بستر باعث پایداری بیشتر و جلوگیری از فروپاشی می‌شود.
فرایند تولید میلگرد بستر
میلگرد بستر، که به عنوان تقویت‌کننده دیوارهای آجری و بلوکی در سازه‌های بنایی استفاده می‌شود، از فولاد ساخته می‌شود و در انواع مختلف مانند نردبانی و خرپایی تولید می‌شود. تولید میلگرد بستر نیاز به دقت و استفاده از تکنیک‌های پیشرفته برای ایجاد محصولی مقاوم در برابر خوردگی و تنش‌های مکانیکی دارد. در ادامه، مراحل اصلی تولید میلگرد بستر توضیح داده می‌شود:
آماده‌سازی مواد اولیه
میلگرد آجدار: تولید میلگرد بستر با استفاده از میلگرد آجدار یا مفتول فولادی شروع می‌شود. معمولاً از فولاد با کربن کم استفاده می‌شود تا انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر شکست بهبود یابد.
گالوانیزه کردن(در صورت نیاز): برای افزایش مقاومت میلگرد در برابر خوردگی، فولاد خام ممکن است قبل از شروع فرایند تولید، گالوانیزه شود. این مرحله به‌خصوص برای استفاده از میلگرد در محیط های مرطوب یا خورنده اهمیت دارد.
کشیدن مفتول‌های فولادی (Wire Drawing)
کشیدن مفتول‌ها: مفتول‌های فولادی از طریق قالب‌های فلزی عبور داده می‌شوند تا به ضخامت مناسب برای میلگرد بستر برسند. این فرایند باعث کاهش قطر مفتول و آماده‌سازی آن برای مراحل بعدی می‌شود. این مرحله برای اطمینان از یکپارچگی و استحکام مفتول بسیار حیاتی است.
برش مفتول‌ها به طول مناسب
برش مفتول‌ها: پس از کشیدن مفتول‌ها به ضخامت استاندارد، آن‌ها به طول‌های مناسب برای تولید میلگرد بستر بریده می‌شوند. این طول‌ها معمولاً بر اساس نیازهای پروژه‌های ساختمانی و استانداردهای صنعتی تعیین می‌شوند.
شکل‌دهی به میلگرد بستر
بسته به نوع میلگرد بستر، مفتول‌های فولادی به دو شکل اصلی تولید می‌شوند:
میلگرد بستر نردبانی (Ladder Type): در این نوع، دو مفتول طولی فولادی به‌صورت موازی قرار می‌گیرند و توسط مفتول‌های عرضی به هم متصل می‌شوند. این مفتول‌های عرضی معمولاً به‌صورت افقی جوش داده می‌شوند.
میلگرد بستر خرپایی (Truss Type): در این نوع، مفتول‌ها به شکل زاویه‌دار یا مثلثی کنار هم قرار می‌گیرند. این طراحی باعث ایجاد ساختاری مقاوم در برابر نیروهای کششی و فشاری می‌شود و معمولاً در سازه‌های بزرگ‌تر و مقاوم در برابر زلزله استفاده می‌شود.
جوشکاری مفتول‌ها
جوشکاری نقطه‌ای (Spot Welding): مفتول‌های طولی و عرضی در میلگرد بستر نردبانی توسط دستگاه‌های جوش نقطه‌ای به یکدیگر متصل می‌شوند. این نوع جوشکاری باعث ایجاد اتصالات قوی و یکنواخت در ساختار میلگرد می‌شود.
جوشکاری زاویه‌دار (Angle Welding): در میلگرد خرپایی، مفتول‌ها به‌صورت زاویه‌دار یا مثلثی جوش داده می‌شوند تا ساختار خرپایی به‌دست آید که مقاومت بیشتری در برابر بارهای کششی و فشاری دارد.
گالوانیزه کردن (در صورت نیاز)
اگر میلگرد بستر از فولاد معمولی ساخته شده باشد و نیاز به محافظت بیشتر در برابر خوردگی داشته باشد، فرایند گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanizing) پس از جوشکاری انجام می‌شود. در این مرحله، میلگرد بستر در حمام مذاب روی (Zinc) غوطه‌ور می‌شود تا لایه‌ای مقاوم به خوردگی بر روی آن ایجاد شود. این فرایند به‌ویژه برای پروژه‌هایی که در معرض رطوبت یا مواد خورنده هستند، ضروری است.
بازرسی و کنترل کیفیت
پس از تولید میلگرد بستر، محصول نهایی تحت آزمایش‌های کنترل کیفیت قرار می‌گیرد تا از تطابق آن با استانداردهای صنعتی اطمینان حاصل شود. برخی از آزمایش‌های مهم شامل موارد زیر است:
بررسی ابعاد: اندازه‌گیری دقیق قطر مفتول‌ها، فاصله بین مفتول‌های طولی و عرضی و طول نهایی میلگرد.
آزمون استحکام مکانیکی: تست مقاومت در برابر کشش و فشار برای اطمینان از تحمل بارهای مورد نیاز.
آزمون پوشش‌دهی : در میلگردهای گالوانیزه، ضخامت لایه روی بررسی می‌شود تا از کیفیت پوشش ضد خوردگی اطمینان حاصل شود.
بسته‌بندی و حمل‌و نقل
پس از بازرسی و تأیید کیفیت، میلگردهای بستر در بسته‌بندی‌های مناسب (معمولاً به‌صورت بندیل‌های فلزی) بسته‌بندی می‌شوند. این بسته‌بندی‌ها حمل و نقل آسان‌تر و ایمن‌تر را تضمین می‌کنند. برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی در حین حمل‌ونقل، از محافظ های خاصی برای این محصولات استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری:
فرآیند تولید میلگرد بستر شامل مراحل متعددی از آماده‌سازی مواد اولیه تا بسته‌بندی نهایی است که هر مرحله برای تولید محصولی باکیفیت و مقاوم در برابر تنش‌ها و خوردگی بسیار حیاتی است. میلگرد بستر نردبانی و **خرپایی هر دو با هدف تقویت سازه‌های بنایی تولید می‌شوند و هر کدام بسته به نیازهای پروژه انتخاب می‌شوند.
