ورق سیاه فولادی به نوعی از فولاد نورد گرم گفته می‌شود که طی فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. در این فرآیند، شمش فولادی (تختال)در دماهای بسیار بالا (بالای 900 درجه سانتی‌گراد) حرارت داده می‌شود و سپس از میان غلطک‌ها عبور می‌کند تا به شکل ورق درآید. به دلیل فرآیند تولید در دمای بالا، سطح این ورق‌ها ظاهری مات و زبر (که به آن “سیاه” گفته می‌شود) دارد.
جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان فروش سایت آهن تماس بگیرید
بیشتر بدانیم: جدول قیمت ورق
انواع ورق سیاه
ورق‌های سیاه (فولادی نورد گرم) به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که بسته به خواص مکانیکی و شیمیایی و کاربردهای خاص خود، در پروژه‌های مختلف صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شوند. مهمترین انواع ورق سیاه عبارت‌اند از:
- ورق سیاه معمولی (ST37):
این نوع از ورق سیاه دارای استحکام کششی متوسط و انعطاف‌پذیری مناسب است. به دلیل خواص مکانیکی متوسط، در صنایع ساخت‌وساز و تولید قطعات فلزی سبک کاربرد دارد. از این نوع ورق‌ها بیشتر برای تولید سازه‌های فلزی، پروفیل‌ها و لوله‌ها استفاده می‌شود. - ورق سیاه صنعتی (ST52):
این نوع ورق به دلیل مقاومت کششی بالا و خاصیت ضدسایش بیشتر از ST37 است. برای پروژه‌های سنگین صنعتی مانند ساخت پل‌ها، مخازن تحت فشار و جرثقیل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ST52 در برابر تنش‌ها و فشارهای شدید مقاومت بیشتری دارد. - ورق سیاه A36:
این نوع ورق در آمریکا با استاندارد ASTM شناخته می‌شود. دارای مقاومت مناسب برای استفاده در ساخت سازه‌ها، پل‌ها و کاربردهای سازه‌ای مشابه است. این ورق به دلیل قیمت مناسب و جوش‌پذیری خوب محبوب است. - ورق سیاه A516:
این نوع ورق بیشتر در ساخت مخازن تحت فشار و دیگ‌های بخار استفاده می‌شود. به دلیل استحکام کششی بالا و مقاومت در برابر حرارت، در صنایع پتروشیمی و نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. - ورق سیاه A1011:
این نوع ورق برای کاربردهای ساختمانی و ساخت قطعات فلزی که نیاز به قابلیت شکل‌پذیری بالا و مقاومت متوسط دارند، استفاده می‌شود. این ورق به دلیل قیمت پایین و سهولت در کار با آن، در بسیاری از صنایع رایج است.
این دسته‌بندی‌ها به کاربران این امکان را می‌دهد که بر اساس نیازهای خود، بهترین نوع ورق سیاه را انتخاب کنند.
بیشتر بدانیم: دریافت استعلام قیمت
ضخامت های رایج ورق سیاه
ورق سیاه (فولادی نورد گرم) در ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود تا در کاربردهای گوناگون صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد. ضخامت این ورق‌ها به طور معمول از 1.5 میلی‌متر تا 100 میلی‌متر متغیر است. برخی از پرکاربردترین ضخامت‌های ورق سیاه به شرح زیر هستند:
- ضخامت 1.5 تا 6 میلی‌متر: این ضخامت‌ها بیشتر برای ساخت قطعات فلزی سبک، پروفیل‌ها، و سازه‌های ساختمانی کوچک استفاده می‌شوند.
- ضخامت 6 تا 20 میلی‌متر: این ضخامت‌ها در ساخت پل‌ها، ماشین آلات سنگین، سازه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ضخامت 20 تا 50 میلی‌متر: ورق‌های با این ضخامت برای مخازن تحت فشار، قطعات صنعتی سنگین، و سازه‌های مقاوم به فشار کاربرد دارند.
- ضخامت 50 تا 100 میلی‌متر: این ورق‌ها در پروژه‌های فوق سنگین مانند ساخت پل‌های بزرگ، کشتی‌سازی، و سازه‌های بسیار مقاوم به کار می‌روند.
ضخامت ورق سیاه با توجه به نوع کاربرد و نیاز پروژه تعیین می‌شود و به طور معمول در ابعاد مختلف و استانداردهای جهانی تولید و عرضه می‌شود.
بیشتر بخوانیم: کاربردها و فرآیند تولید ورق آجدار
فرآیند تولید ورق سیاه
فرآیند تولید ورق سیاه (نورد گرم) به صورت کلی شامل چندین مرحله اساسی است که در زیر توضیح داده می‌شود:
- ذوب فولاد:
ابتدا برای تولید شمش‌های فولادی (تختال) از مواد اولیه مانند آهن قراضه و مواد معدنی در کوره‌های قوس الکتریکی یا کوره‌های بلند ذوب می‌شوند. در این مرحله، مواد اولیه حرارت داده می‌شوند تا به صورت مذاب تبدیل شوند و ترکیبات مختلفی مانند کربن و دیگر عناصر برای بهبود خواص فولاد به آن افزوده می‌شود. - ریخته‌گری و تولید تختال (اسلب):
فولاد مذاب به قالب‌های مخصوص ریخته‌گری پیوسته ریخته می‌شود تا به شکل تختال (اسلب) یا شمش‌های بزرگ درآید. این تختال‌ها دارای ابعاد بزرگ و ضخامت زیاد هستند و به عنوان مواد اولیه برای مراحل بعدی نورد گرم استفاده می‌شوند. - گرم کردن تختال:
تختال‌ها در کوره‌های حرارتی تا دمایی بیش از 1100 درجه سانتی‌گراد گرم می‌شوند. این حرارت باعث می‌شود که فولاد به دمای مناسب برای فرآیند نورد برسد و آماده عبور از غلتک‌ها شود. - نورد گرم:
تختال‌های گرم شده از میان غلتک‌های نورد عبور می‌کنند. در این مرحله، ضخامت تختال به تدریج کاهش می‌یابد و طول آن افزایش پیدا می‌کند. بسته به نیاز، این فرآیند ممکن است چندین بار تکرار شود تا ضخامت مطلوب به دست آید. - خنک‌سازی:
پس از نورد، ورق به دمای اتاق سرد می‌شود. این خنک‌سازی به شکل طبیعی انجام می‌شود و در این مرحله، ورق به شکل نهایی خود یعنی ورق سیاه می‌رسد. به دلیل اکسیداسیون سطحی که در طی خنک‌سازی رخ می‌دهد، سطح ورق حالت خشن و مات پیدا می‌کند که به آن لایه اکسید (میل اسکیل) می‌گویند. - برش و بسته‌بندی:
ورق‌های تولید شده به ابعاد و اندازه‌های استاندارد یا سفارشی برش داده می‌شوند. این ورق‌ها سپس به صورت رول یا ورق‌های برش‌خورده بسته‌بندی شده و برای مصارف مختلف به بازار عرضه می‌شوند.
بیشتر بخوانیم: عوامل مؤثر بر قیمت ورق آهن
ویژگی‌های ورق سیاه
ورق سیاه دارای ویزگیهای است که در پایین مختصری از آنها را شرح میدهیم.
- مقاومت مکانیکی بالا:
ورق سیاه به دلیل ساختار فولادی خود دارای مقاومت بالایی است و در برابر فشارها و ضربه‌ها استحکام زیادی دارد. این ویژگی آن را برای پروژه‌های سنگین و سازه‌های فلزی مناسب می‌سازد. - قابلیت جوش‌پذیری مناسب:
این ورق‌ها به راحتی قابل جوشکاری هستند و در بسیاری از پروژه‌های ساخت و ساز که نیاز به جوشکاری قطعات فلزی است، کاربرد دارند. - قابلیت شکل‌پذیری:
به دلیل فرآیند نورد گرم، ورق سیاه انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به ورق‌های نورد سرد دارد. این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا در پروژه‌هایی که نیاز به خم کردن و شکل‌دهی دارند، استفاده شود. - قیمت پایین‌تر نسبت به ورق‌های نورد سرد:به دلیل اینکه فرآیند تولید ورق سیاه پیچیدگی کمتری دارد و نیازی به پرداخت سطحی نیست، قیمت آن به نسبت سایر انواع ورق‌های فولادی کمتر است.
بیشتر بدانیم: جدول قیمت میلگرد
کاربردهای ورق سیاه
- ورق سیاه کاربردهای فراونی دارد که در پایین مختصری شرح میدهیم.
ساخت و ساز و سازه‌های فلزی:
ورق سیاه به طور گسترده‌ای در ساخت سازه‌های فلزی مانند تیرها، ستون‌ها، و سایر بخش‌های ساختمانی استفاده می‌شود. این ورق به دلیل مقاومت بالا و جوش‌پذیری مناسب، در پروژه‌های عمرانی بزرگ مانند ساختمان‌سازی، پل‌سازی و سدسازی کاربرد دارد. - صنعت خودروسازی:
در تولید شاسی خودروها و قطعات مقاوم به ضربه در صنعت خودرو به کار می‌رود. این ورق به دلیل قابلیت انعطاف‌پذیری و استحکام، مناسب برای این نوع کاربردها است. - تولید لوله‌های صنعتی:
ورق سیاه در تولید لوله‌های صنعتی که در شرایط سختی مانند فشارهای بالا قرار دارند، استفاده می‌شود. لوله‌های نفت و گاز نیز از جمله محصولاتی هستند که از این ورق‌ها تولید می‌شوند. - مخازن تحت فشار:
به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، از ورق سیاه در تولید مخازن تحت فشار، مانند مخازن ذخیره‌سازی سوخت و گاز استفاده می‌شود.
در نتیجه، ورق سیاه به دلیل خواص مکانیکی مناسب، قابلیت شکل‌پذیری، جوش‌پذیری و قیمت مناسب، به یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی در صنایع مختلف تبدیل شده است.
بیشتر بدانیم: جدول قیمت تیرآهن
کارخانه های تولیدی ورق سیاه
در ایران چندین شرکت معتبر در زمینه تولید ورق سیاه فعالیت می‌کنند. این تولیدکنندگان نیازهای داخلی صنایع مختلف را تأمین کرده و در برخی موارد به بازارهای خارجی نیز صادرات انجام می‌دهند. در زیر به تعدادی از این تولیدکنندگان اشاره می‌شود:
- فولاد مبارکه اصفهان:
بزرگترین تولیدکننده ورق‌های فولادی در ایران است و ورق‌های سیاه نورد گرم را با کیفیت بالا تولید می‌کند. این شرکت با استفاده از تجهیزات پیشرفته و فناوری‌های نوین، محصولات خود را در استانداردهای مختلف به بازار عرضه می‌کند و یکی از مهمترین تامین‌کنندگان ورق‌های سیاه در صنایع داخلی است. - فولاد کاویان:
این شرکت از تولیدکنندگان بزرگ ورق‌های سیاه است که در استان خوزستان واقع شده و ورق‌های نورد گرم با ضخامت‌های مختلف تولید می‌کند. ورق‌های این شرکت به‌طور گسترده‌ای در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. - فولاد اکسین خوزستان:
این شرکت به دلیل تمرکز بر تولید ورق‌های فولادی با عرض و ضخامت‌های بالا، یکی از شرکت‌های پیشرو در تولید ورق‌های سیاه برای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است. این شرکت به تولید ورق‌های نورد گرم برای مخازن تحت فشار و لوله‌های بزرگ معروف است. - شرکت فولاد گیلان:
یکی از تولیدکنندگان بزرگ ورق‌های نورد گرم در شمال کشور است که ورق‌های سیاه را در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف تولید می‌کند. این شرکت به دلیل نزدیکی به بنادر شمالی ایران، نقش مهمی در صادرات ورق‌های فولادی دارد.
این شرکت‌ها در کنار یکدیگر سهم قابل توجهی از تولید ورق‌های سیاه را در کشور به خود اختصاص داده و نیازهای مختلف صنایع داخلی را تأمین می‌کنند.
